نامه محمد شاه قاجار به مادرش

محمد شاه قاجار نامه را برای «والده» خود نوشته است. در شرح حال وی نوشته اند که محمد میرزا مادرش را در کودکی از دست داد؛ اگر چنین باشد، تواند که مقصود دیگری باشد که این را از روی قرینه سیف الدوله، که در ادامه نامه به او اشاره شده، توان گفت که تاج الدوله یا همان طاووس خانم است.

نامه بسیار محترمانه است، و نشان می دهد محمد شاه در سفر [شاید به سمت اصفهان] بوده، جایی که سیف الدوله حاکم آنجا بوده است. محمدشاه از نگرانی مادر در باره سیف الدوله میرزا خبر دارد، و به او اطمینان می دهد که در این باره خاطر جمع باشد [که اذیت و عزلش نخواهد کرد]. مسلما با دانستن اطلاعات بیشتر در باره وقایع سال 1254ق بهتر می توان اشارات نامه را دریافت. تاج الدوله از زنان برجسته فتحعلی شاه و با نفوذ بوده و سه فرزند او سیف الدوله میرزا، نیر الدوله، و عضد الدوله هم برجستگی خاصی دارند. رفتار محمد شاه با طاووس خانم و فرزندان اصلا خوب نبود، و آزار فراوان به آنان رساند!

عجالتا این متن را که در ظاهر بسیار مهربانانه و از روی ادب است، تقدیم می کنیم. متن به شماره 9554 در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگه داری می شود.

والده مهربان من
صحیفه محبت در اسعد اوقات رسید. از مضمونش استحضار حاصل شد.
قند و رخوت [لباس] که محض یادآوری ارسال داشته بودید رسید. خانه آباد مهربانی آن والده بیش ازین ظاهر است، نسبت به دیگران ندارد، و محبت ما هم در باره آن والده بسر حد کمال است. هیچ وقت غفلت از یادآوری نداریم. خاصه این روزها که شوق ملاقات زیاده از حد داریم. ان شاءالله این اوقات به فتح و پیروزی مراجعت خواهیم کرد، و از خدمت سیف الدوله میرزا بسیار راضی هستیم. آن والده از جانب او خاطر جمع دارد. همه روزه حقایق حالات را با مهمات اظهار دارند. حُرّر فی شهر بیع الاول 1254

تصویر نامه را پایین ملاحظه فرمایید: